Hãy cảnh giác với triệu chứng nhẹ của bệnh đột quỵ!
August 17, 2019
Trong thực tế điều trị, không hiếm những trường hợp chúng ta - những người có chuyên môn y khoa lẫn bệnh nhân- bị đánh lừa bởi những căn bệnh có biểu hiện triệu chứng đơn giản, nhẹ nhàng, tưởng đâu đã rõ ràng: chúng ta cho là không phức tạp, dễ chẩn đoán và dễ điều trị. Với y khoa, mọi khả năng đều có thể xảy ra nhưng nếu chúng ta chủ động, không chủ quan thì có thể hạn chế đến mức thấp nhất kết cục không mong muốn, giúp bệnh được hồi phục nhanh hơn, tốt hơn.
Nhân hai trường hợp đột quỵ vừa mới tiếp nhận điều trị liên tiếp gần đây ở Bệnh viện quốc tế Columbia Asia Bình Dương, chúng tôi xin chia sẻ với quý vị vài trải nghiệm nêu trên.
1. TRƯỜNG HỢP 1
Ông D.W 70 tuổi, quốc tịch Anh đã nhập viện vào lúc 15h ngày 24/07/2019 do bị đột ngột yếu liệt nửa người bên trái vào buổi sáng cùng ngày. Bệnh nhân đến bệnh viện trong tình trang tiếp xúc tốt, sinh hiệu (mạch,huyết áp, nhiệt độ, nhịp thở) ổn định, khám tổng quát bình thường, hội chứng liệt nhẹ (# 4/5) nửa người trái, liệt VII trung ương cùng bên.Tiền căn tăng huyết áp (đang điều trị bằng thuốc coveram). Hình chụp CT Scan sọ não không cản quang cho thấy vài ổ nhỏ giảm đậm độ tự phát thuộc vùng chi phối của động mạch não giữa bán cầu phải - tương ứng với vùng M2 và đầu nhân đuôi bên phải theo phân loại Aspect (Hình 1), nhưng siêu âm doppler cho thấy xơ vữa nặng kèm theo hẹp # 85% chỗ phân chia động mạch cảnh trong bên phải! (Hình 2). Bệnh cảnh lâm sàng và hình ảnh CTScan não đều được xem là nhẹ - nếu chủ quan thỏa mãn với kết quả đó thì bệnh nhân chỉ được chẩn đoán là nhồi máu nhỏ và điều trị nội khoa thông thường nhưng nhờ khảo sát sâu thêm bởi siêu âm doppler mạch máu mới phát hiện ra hẹp nặng chỗ phân chia của động mạch cảnh trong (động mạch này cho ra các nhánh động mạch não trước, não giữa, thông sau cấp máu cho gần hết bán cầu não cùng bên- xem hình minh họa). Vì vậy bệnh nhân được điều trị xơ vữa động mạch tích cực và chỉ định can thiệp nội mạch động mạch cảnh và để tránh nhồi máu tiến triển nặng, tái phát gây tàn phế hay tử vong.
Hình 1
Hình 2
2. TRƯỜNG HỢP 2
Ông L.H, 39 tuổi, có tiền căn tăng huyết áp nhưng không được điều trị thường xuyên, chưa biết có đột quỵ trước đó, đã nhập viện vào 14h ngày 29/07/2019 do đột nhiên nói đớ, yếu nửa người bên phải lúc khoảng 8h sáng cùng ngày. Lúc nhập viện, bệnh nhân tỉnh, rối loạn vận ngôn, huyết áp 210/100mmHg, yếu nhẹ nửa người bên phải, không khó nuốt, tự thở đều. Kết quả chụp CT Scan não chỉ phát hiện ổ nhồi máu lỗ khuyết cũ ở bán cầu phải, đây chưa phải là nguyên nhân gây ra liệt nửa người bên phải hiện tại (Hình 3).
Bệnh nhân tiếp tục được chỉ định siêu âm Doppler mạch máu vùng cổ và chụp MRI não không cản từ, thật kinh ngạc: động mạch não giữa bên phải biến mất (có thể đã bị tắc hoàn toàn) nhưng chỉ gây ra ổ nhồi máu não nhỏ cũ; tổn thương nhồi máu mới ở vùng thùy đảo và M2 cùng bên (hình 4 &5). Tuy nhiên trong tiền căn lẽ ra khi bị tắc hoàn toàn động mạch lớn như vậy ở bán cầu não bên phải thì phải gây nhồi máu não diện rộng do thiếu máu nuôi tuyệt đối; nhưng trường hợp này chỉ gây ra nhồi máu nhẹ không có triệu chứng (bệnh nhân không biết hay chủ quan bỏ qua triệu chứng khiếm khuyết thần kinh nhẹ và không đến khám) để đến hôm nay thì bị nhồi máu tiếp theo ở bán cầu não còn lại.
Hình 3
Hình 4
Hình 5
Cả 2 trường hợp nêu trên nếu không chỉ định siêu âm doppler các động mạch vùng cổ cấp máu cho não và chụp mạch máu não thì có thể bỏ sót tổn thương nghiêm trọng như đã nêu trên sẽ khiến bệnh dễ tái phát nặng có thể gây kết cục tàn phế hay xấu nhất. Hai bệnh nhân đã xuất viện sau thời gian điều trị.
Trong tương lai gần, bệnh viện Columbia Asia Bình Dương chúng tôi sắp triển khai kỹ thuật chụp mạch máu xóa nền (DSA) tại viện cho những bệnh nhân đột quỵ có chỉ định thì việc chẩn đoán sẽ chính xác hơn nữa.
Triệu chứng biểu hiện nhẹ không phải lúc nào cũng là do bệnh nhẹ, bệnh nguyên đơn giản. Hãy đến khám đúng chuyên khoa để được tầm soát sâu, chẩn đoán, tiên lượng toàn diện và được điều trị triệt để hơn.
BS Lê Duy Phong - Chuyên khoa Nội thần kinh
Bệnh viện Columbia Asia Bình Dương
Nhân hai trường hợp đột quỵ vừa mới tiếp nhận điều trị liên tiếp gần đây ở Bệnh viện quốc tế Columbia Asia Bình Dương, chúng tôi xin chia sẻ với quý vị vài trải nghiệm nêu trên.
1. TRƯỜNG HỢP 1
Ông D.W 70 tuổi, quốc tịch Anh đã nhập viện vào lúc 15h ngày 24/07/2019 do bị đột ngột yếu liệt nửa người bên trái vào buổi sáng cùng ngày. Bệnh nhân đến bệnh viện trong tình trang tiếp xúc tốt, sinh hiệu (mạch,huyết áp, nhiệt độ, nhịp thở) ổn định, khám tổng quát bình thường, hội chứng liệt nhẹ (# 4/5) nửa người trái, liệt VII trung ương cùng bên.Tiền căn tăng huyết áp (đang điều trị bằng thuốc coveram). Hình chụp CT Scan sọ não không cản quang cho thấy vài ổ nhỏ giảm đậm độ tự phát thuộc vùng chi phối của động mạch não giữa bán cầu phải - tương ứng với vùng M2 và đầu nhân đuôi bên phải theo phân loại Aspect (Hình 1), nhưng siêu âm doppler cho thấy xơ vữa nặng kèm theo hẹp # 85% chỗ phân chia động mạch cảnh trong bên phải! (Hình 2). Bệnh cảnh lâm sàng và hình ảnh CTScan não đều được xem là nhẹ - nếu chủ quan thỏa mãn với kết quả đó thì bệnh nhân chỉ được chẩn đoán là nhồi máu nhỏ và điều trị nội khoa thông thường nhưng nhờ khảo sát sâu thêm bởi siêu âm doppler mạch máu mới phát hiện ra hẹp nặng chỗ phân chia của động mạch cảnh trong (động mạch này cho ra các nhánh động mạch não trước, não giữa, thông sau cấp máu cho gần hết bán cầu não cùng bên- xem hình minh họa). Vì vậy bệnh nhân được điều trị xơ vữa động mạch tích cực và chỉ định can thiệp nội mạch động mạch cảnh và để tránh nhồi máu tiến triển nặng, tái phát gây tàn phế hay tử vong.
Hình 1
Hình 2
2. TRƯỜNG HỢP 2
Ông L.H, 39 tuổi, có tiền căn tăng huyết áp nhưng không được điều trị thường xuyên, chưa biết có đột quỵ trước đó, đã nhập viện vào 14h ngày 29/07/2019 do đột nhiên nói đớ, yếu nửa người bên phải lúc khoảng 8h sáng cùng ngày. Lúc nhập viện, bệnh nhân tỉnh, rối loạn vận ngôn, huyết áp 210/100mmHg, yếu nhẹ nửa người bên phải, không khó nuốt, tự thở đều. Kết quả chụp CT Scan não chỉ phát hiện ổ nhồi máu lỗ khuyết cũ ở bán cầu phải, đây chưa phải là nguyên nhân gây ra liệt nửa người bên phải hiện tại (Hình 3).
Bệnh nhân tiếp tục được chỉ định siêu âm Doppler mạch máu vùng cổ và chụp MRI não không cản từ, thật kinh ngạc: động mạch não giữa bên phải biến mất (có thể đã bị tắc hoàn toàn) nhưng chỉ gây ra ổ nhồi máu não nhỏ cũ; tổn thương nhồi máu mới ở vùng thùy đảo và M2 cùng bên (hình 4 &5). Tuy nhiên trong tiền căn lẽ ra khi bị tắc hoàn toàn động mạch lớn như vậy ở bán cầu não bên phải thì phải gây nhồi máu não diện rộng do thiếu máu nuôi tuyệt đối; nhưng trường hợp này chỉ gây ra nhồi máu nhẹ không có triệu chứng (bệnh nhân không biết hay chủ quan bỏ qua triệu chứng khiếm khuyết thần kinh nhẹ và không đến khám) để đến hôm nay thì bị nhồi máu tiếp theo ở bán cầu não còn lại.
Hình 3
Hình 4
Hình 5
Cả 2 trường hợp nêu trên nếu không chỉ định siêu âm doppler các động mạch vùng cổ cấp máu cho não và chụp mạch máu não thì có thể bỏ sót tổn thương nghiêm trọng như đã nêu trên sẽ khiến bệnh dễ tái phát nặng có thể gây kết cục tàn phế hay xấu nhất. Hai bệnh nhân đã xuất viện sau thời gian điều trị.
Trong tương lai gần, bệnh viện Columbia Asia Bình Dương chúng tôi sắp triển khai kỹ thuật chụp mạch máu xóa nền (DSA) tại viện cho những bệnh nhân đột quỵ có chỉ định thì việc chẩn đoán sẽ chính xác hơn nữa.
Triệu chứng biểu hiện nhẹ không phải lúc nào cũng là do bệnh nhẹ, bệnh nguyên đơn giản. Hãy đến khám đúng chuyên khoa để được tầm soát sâu, chẩn đoán, tiên lượng toàn diện và được điều trị triệt để hơn.
BS Lê Duy Phong - Chuyên khoa Nội thần kinh
Bệnh viện Columbia Asia Bình Dương